Voordat we over verschillende theatervormen praten, leggen we eerst graag de betekenis van theater uit. Het woord theater is afgeleid van het oude Griekse woord theatron, wat ‘kijken naar een bepaalde plaats’ betekent. Als je een voorstelling opvoert en die aan een publiek laat zien, spreekt men van theater. Theater dient dan als verzamelnaam voor alle kunstvormen die men voor een publiek opvoert. We hebben hieronder zo compleet mogelijk uitgewerkt welke vormen van theater er zijn. Als er meerdere kunstvormen gecombineerd worden, spreekt men van totaaltheater.

Uitleg van de verschillende theatervormen

Toneel
Toneel is een van de oudste theatervormen die we kennen. Bij toneel maken acteurs en actrices levende voorstellingen voor een publiek. De voorstellingen bestaan uit tekst en toneelspel, waar monologen en dialogen elkaar afwisselen. Binnen het toneel zijn er verschillende vormen te onderscheiden: drama, komedie, tragedie, verteltheater, improvisatietheater en bewegingstheater.

Musical
De kunstvorm musical kenmerkt zich als een theatervorm die theaterspel afwisselt met muziek, zang en dans. Zowel het verhaal op zich als het emotionele deel van het verhaal worden als een geïntegreerd geheel gebracht. De elementen die in een musical voorkomen (theater, muziek en dans) helpen bij de ontwikkeling van het verhaal en het personage.

Muziektheater
Muziektheater is een podiumkunst, waarbij muziek, theater, dans, mime en andere kunstvormen elkaar versterken. De elementen illustreren elkaar niet zoals bij musical of domineren zoals bij opera. Muziek speelt altijd een belangrijke rol en is een dragende kracht van de muziektheatervoorstelling. Zonder muziek klopt het verhaal niet meer bij muziektheater.

Opera/operette
Opera is een kunstvorm die 400 jaar geleden is ontstaan in Florence (Italië), waarbij een dramatisch toneelstuk wordt opgevoerd en alle teksten worden gezongen onder begeleiding van een orkest. Uit de opera ontstond de operette: een kunstvorm waarbij de muziek gemakkelijker in het gehoor lag, het verhaal minder dramatisch was en er meer humor en satire werd gebruikt.

Cabaret/kleinkunst
Cabaret is een kunstvorm die bestaat uit een combinatie van komedie, zang, dans, poëzie en theater. Bij deze vorm van theater noemt men de artiest een cabaretier of cabaretière. Het materiaal kan autobiografisch zijn, maar ook meer een conference zijn (denk aan de oudejaarsconference) of uit losse stukjes kunst bestaan.

Circus
Bij de kunstvorm circus gaat het meestal om een rondreizend gezelschap dat optreedt in een circustent of een speciaal circustheater. Er zijn verschillende soorten acts die opgevoerd worden in een circusshow. Sinds enkele jaren is het verboden in Nederland om met dieren op te treden in het circus. Wat kun je dan nog wel verwachten van een circusvoorstelling? Acrobaten, jongleurs, clowns en soms ook goochelaars.

Ballet/dans
Bij ballet als theatervorm wordt voornamelijk gewerkt met de discipline dans. De term ballet verwijst naar de techniek en stijl van dansen. Naast een choreografie bevat ballet ook een muzikale compositie en een grafische vormgeving in de vorm van decors en kostuums. Het gaat dus om een samenspel van verschillende kunsten. Ballet ontstond aan het Franse hof tijdens de Italiaanse renaissance en groeide in de 18e eeuw uit tot een volwaardige kunstvorm binnen het muziektheater.

Urban
Met urban wordt de straatcultuur bedoeld, die vanaf de jaren 80 een eigen kunstvorm is geworden. Binnen de kunstvorm urban gaat het over muziek- en cultuurstromingen. Hiphop, rap en moderne r&b, maar ook graffiti en de skatecultuur horen bij urban.

Muziek
Zolang theater bestaat, bestaat er muziek. Zang was de eerste vorm van muziek en al snel kwamen daar ook instrumenten bij. Tegenwoordig spreken we van hedendaagse, lichte muziek of van klassieke muziek. Allen worden nog ten tonele gebracht en er wordt zelfs nog dagelijks nieuwe muziek gemaakt.

Ontelbare vormen van theater!

Na dit gelezen te hebben, denk je misschien: meer vormen van theater bestaan er toch niet? Toch zal het een kwestie van tijd zijn voor er weer nieuwe theatervormen ontstaan. Een van de meest recente theatervormen is urban, en die theatervorm is slechts 40 jaar oud. Terwijl de oudste theatervormen al meer dan 2000 jaar oud zijn!

Wil jij kennismaken met de theatervormen waarin ik gespecialiseerd ben, namelijk muziektheater en musical? Neem dan contact met mij op via 06-10744513 of info@marcvancreijmuziektheater.nl.